Voor sommige ouders is dit helaas al een herkenbare werkelijkheid, anderen voelen dat het vroeg of laat zal spelen. De vragen blijven hetzelfde: hoe ga je ermee om? Waar begin je? Hoe navigeer je de emotionele achtbaan die je zelf ervaart, terwijl je tegelijkertijd je kind zo goed mogelijk wilt steunen? En hoe zorg je ervoor dat de school het serieus neemt en op een helpende manier handelt?
Racisme op school kan zich op verschillende manieren laten zien. Soms heel duidelijk, zoals door uitschelden of buitensluiten door leeftijdsgenoten. Maar vaak ook onzichtbaarder, bijvoorbeeld wanneer leraren lagere verwachtingen hebben van kinderen op basis van racistische vooroordelen, of een schoolcurriculum met stereotypen. In mijn artikel zoom ik in op wat kinderen meemaken vanuit leeftijdsgenoten en hoe we als ouders hen opvangen na een schooldag.
Hoe herken je dat je kind ermee te maken heeft?
Kinderen vertellen het niet altijd. Zo blijkt uit onderzoek van de Kinderombudsman dat sommige kinderen hun ervaringen met racisme 'normaliseren' en durven er niet over te praten (Rapport: Anders Behandeld) . Ze voorspellen soms dat ze toch niet serieus genomen zullen worden of zijn bang om problemen te veroorzaken. Ze zijn bang dat volwassenen hen niet serieus nemen of dat er niets mee gedaan wordt. Ze zien het als een vorm van pesten, soms als onschuldig plagen maar blijven met de pijn rondlopen.
Dit maakt het voor ons als volwassenen soms lastig om te herkennen. Door van jongs af aan met kinderen over racisme te praten, normaliseer je antiracisme. Dit is een belangrijke basis voor kinderen om te leren dat racisme bestaat en er woorden bestaan om je ervaringen te bespreken met mensen.
Toch zijn er signalen die sommige ouders opmerken, kinderen zijn prikkelbaar, sneller boos of verdrietig. Gaan de opmerkingen over hun huidskleur dan zeggen sommige kinderen hardop 'ik wil graag wit zijn', omdat ze denken dat dát de oplossing is (Lees dan ook mijn artikel: 'Hoe je het beste om kunt gaan met een kind dat zegt 'Ik wil graag wit zijn'). Sommige kinderen willen niet meer naar school en klagen in de ochtend over buikpijn of hoofdpijn, die verdwijnt zodra ze thuis mogen blijven. Kortom, het is voor ons als ouders belangrijk om actief te laten merken dat er ruimte is om over racisme te praten, luisteren, gevoelens erkennen en ervaringen serieus nemen. Dit helpt kinderen om te leren dat zij hun verhaal mogen delen en er ruimte is om samen naar oplossingen te zoeken. Ik deel vijf van mijn adviezen me tje.
Wat kun je doen als ouder?
1) Erkenning vóór oplossingen
Als ouders willen we vaak gelijk door naar de oplossingen. “Volgende keer sla je 'm gewoon”, of “Ren volgende keer naar de leraar”. Goed bedoeld, maar bewaar je advies totdat kinderen er écht om vragen. Met onze goede bedoelingen om onze kinderen assertief op te willen voeden, gaan we soms voorbij aan de gevoelens die zij ervaren. De teleurstelling, het verdriet, de pijn, die mogen er net zo goed zijn. En door gelijk de focus te leggen op, 'zo los je het op' ervaren sommige kinderen als 'ik heb het niet goed gedaan'. Terwijl er eigenlijk geen goed of fout gedrag is als kind dat racisme meemaakt.
Daarnaast zijn sommige kinderen gewoon geen fysieke vechters. Dat is ook prima. Soms hebben ze al ervaren dat naar de leraar gaan niet veel oplost. Dus jouw kind heeft nu van je nodig dat je erkent hoe f-ed up de ervaring is. 'Dat moet heel naar voor je zijn geweest'. Wees nieuwsgierig naar hun gevoelens van het moment, wees nieuwsgierig naar hun gevoelens nu. Breng gevoelens onder woorden, 'ik snap dat dat pijn doet'. Ervaringen met discriminatie ondermijnen het zelfbeeld (bij kinderen én volwassenen), door gelijk te focussen op wat ze niet gedaan hebben maar wel hadden moeten doen, voed je het idee van 'niet genoeg zijn'.
2) Wees duidelijk
Noem het wat het is, ‘racisme’ en/of ‘discriminatie'. Zet het niet weg als ‘gemeen’ of ‘niet lief'. Racisme kan soms ook in een ‘lieve’ verpakking zitten. Ook 'besties' kunnen soms wat racistisch zeggen, en daar moeten ze van leren. Ook bij jonge kinderen is het waardevol om het beestje bij de naam te noemen. In Nederland bestaat het idee dat als we het geen 'racisme' noemen, dat het dan niet bestaat. Zo werkt het niet. Het bestaat en het is inderdaad gemeen of niet lief, maar het heet 'racisme'.
Soms wordt er in situaties van racisme gelachen, ook je kind kan er in eerste instantie om gelachen hebben. Door het te benoemen als 'racisme' is het duidelijk dat dit anders is dan een niet-racistische grap. Je helpt je kind begrijpen dat dit een ervaring is die anders is dan anderen, en dat helpt.
3) Thuis is een veilige ruimte
Laat je kind voelen dat diens verhaal welkom is, zonder oordeel of haast. Dus ook al hebben ze eerst iemand uitgescholden, dat legitimeert racisme nog niet. Jij bent nu een veilige plek, judgement free zone. Je staat ervoor open om het met hen te bespreken zoals het is gebeurt. Voel je wel dat je er niet open naar kunt luisteren, kies dan een ander moment om het te bespreken.
4) Benoem grenzen
‘Dit mag niet gebeuren, iedereen verdient veiligheid ook jij'. Woorden van erkenning geven je kind de kracht om veerkracht te ontwikkelen. Kinderen hebben veerkracht nodig, het helpt om hun 'bounce back muscle' te ontwikkelen. Na een negatieve ervaring, weer opstaan en het een plekje in het verleden geven, is een gezonde dosis veerkracht die kinderen nodig hebben. Als ouders, helpen we hierbij door duidelijke grenzen te communiceren, noem racisme, oneerlijk. Benoem hoe belangrijk het is dat anderen zich uitspreken, leerkracht en andere klasgenoten.
5) Zorg voor jezelf
Het is zwaar om je kind hiermee te zien worstelen. In het ouderschap worden we hier niet op voorbereid. Zoek steun bij andere ouders, bijvoorbeeld ouders die hetzelfde meemaken. Laat je niet gek maken door de opmerkingen van mensen, racisme lok je niet uit, kinderen worden niet sterker van ongeadresseerd racisme en het hoort niet bij het schoolleven, opgroeien en is niet vergelijkbaar met pesten van roodharigen of mensen die een bril dragen. Even een opsomming van de drogredenen die ik vaak hoor. Kortom, weet dat je het niet alleen hoeft te doen, er zijn andere ouders die hetzelfde meemaken. In mijn online community Antiracistischopvoeden.nl vind je andere ouders. Maar ook tools die ik ontwikkeld heb en adviezen die je helpen in gesprekken met je kind én school.
Waar vind je meer steun?
Op 7 oktober 2025 van 20.00–21.30 uur organiseer ik de online masterclass Help! Mijn kind maakt racisme mee op school. In dit artikel deel ik slechts vijf van mijn adviezen, maar er zijn meer dingen waar we als ouders mee aan de slag kunnen. Tijdens de masterclass zoomen we hierop in. Hoe ga je het gesprek aan met de leerkracht, hoe handelen we als het vaker voorkomt. Daarnaast is er tijdens de masterclass ook ruimte voor vragen waar je mee worstelt.
Meer informatie | Hier aanmelden
